Editoriau / Editorial

03 / 04 / 2023

Lo poderós moviment sociau que s’enfortisse a l’entorn de la reforma dei retiradas es sensa ges de dobte lo mai portaire de remessa en causa dei politicas estatalas despuei Mai 68.

Lo rapòrt de fòrça que s’es entraïnat despuei genier es a mand de passar la soleta question dei retiradas, a la semblança dei Gilets jaunes que s’èran  endralhats a la debuta còntra la auça de l’esséncia.

Cavaucant sa crosada capitalista, lo macronisme a tròp presumit d’eu, maugrat una estrategia de braç de fèrre per un « dorsier » que vòu clavar avans la fin de son segond quinquenat.

Seis agenolhaments davant lei constrenchas de la Comission europenca dins lo domèni sociau mèton de relèu sa feblesa e son emborniament politics. Sensa comptar que s’es enganat de periòde fàcia au contèxte internacionau, a la guèrra en Ucrània e a una logica de conflicte totau que pòu degenerar en Tresena guèrra mondiala.

Aprofiechant d’aquest contèxte guerrier e de l’atencion demandada per lo moviment sociau dei retiradas, enrega amb un projèct de lei de programacion militària mentre que la precedenta es mai valida fins qu’a 2025.

Macron anoncia una envelopa de 413 miliards d’euros per l’armada dins lei sèt annadas venentas ! « Estrategia dau tuert » (sic) que la consequéncia es de rendre inapercebuda la manòbra e permete a B. Le Maire d’afiermar que la reforma equilibrarà lo budget dei retiradas en 2030…

Dins lo borrolatge referenciau, la potinga amara passarà… e mai en seguida lo silenci sus d’autrei sectors sociaus : politicas dau lotjament, deis espitaus, de l’escòla e de l’universitat, dei transpòrts de proximitat, de la transicion energetica… Mai d’unei latz, refortiment de la filiera nucleària !

Coma ne’n sortir quand tot se tuèrt au refús democratic d’una majoritat elegida ambe mens de 28% dei sufragis a la presidenciala dins un contèxte constitucionau plombat ?

Quand lo nombre dei retiradas a 1200 euros es faus, sensa  recórrer ai tecnòs de Bercy ? Quand lo non ! de Matignon de recebre lei sindicats es que feblesa fòrça politica ? Quand E. Borne, bofonarèla, mandant en latz vèrs O. Dussopt son collèga dau trabalh qu’es au nis de la sèrp, dirà que « la pòrta es totjorn duberta ».  

Quand, enfin, lei proceduras de vòte blocat (art. 44-3) e lei flatariás de la drecha (mens de 5%) cridan secors a bèus uelhs vesents ?  Manifestacions de feblesa dei grandas que la tòca es de rebutar de 62 a 64 ans la partença a la retirada, mantenir l’inegalitat de situacion per la frema au trabalh, perlongar lo trabalh dei seniors ai despens de la creacion d’emplecs joves…

E après ?

« La revirada de la democracia sociala a capitat » dirà lo quotidan moderat Le Monde a prepaus d’aquela   situacion de blocatge e de sortida de crisi sens eissida rarament egalada. Toteis aquelei manobretas de rèire-gàrdia dau governament aumentan lo deficit de còntraròtle democratic.

Lei medias ais òrdres de quauquei capcans auràn d’òbra a minimisar un moviment sociau qu’a mai activat, encara plus après l’operacion prevesibla dau 49-3. Mai la realitat sociala indefugibla e lo rapòrt de fòrça qu’a desvelopat non empacharàn de pausar la question : « E après ? ». 

L’espirala dau vuege e dau mesprès capita pas totjorn fàcia a la logica presidencialista e sa constitucion en fin de corsa. De seguir…

Gerard TAUTIL

Març 2023

Lo climat es sempre au còr deis afichatges internacionaus, lo darrier rescòntre de la COP 27 en Egipte n’es l’illustracion. 

Pasmens lo GIEC (Grop d'experts intergovernementau sus l'evolucion dau climat) aviá ja mes en garda l’evolucion negativa dau climat dins siès rapòrts adarré : aumentacion dei gas a efèct de sèrra (GES) que nos rèstan tres ans per lei demenir, çò qu’èra compres dins l’acòrdi de París (2015).

En cas de creissènça de 1,3° entre 2015 e 2020, lo GIEC preveguèt de redurre de 50% leis emissions mondialas per obtenir la neutralitat carbòne d’aicí 2050.

Se non la temperatura seriá de + 3,5° en fin de sègle, ambe totei lei consequéncias d’eveniments climatics dei grèus : fonda dei glaciers, dilatacion deis oceans, immersion d’illas dins lo Pacific (se debana ara), acidificacion dei mars e ecosistèma marins que son per despareisser, e subretot liberacion de CO2 contengut dins lo permafròst en seguida dau rescaufament climatic.

Mission impossibla dins lei condicions d’emissions de CO2 en auça en causa dau refortiment dei sorsas d’energia fossilas. De’n premier son responsables d’aquela situacion tant lei país industrializats coma China - premiera emetritz de gas a efèct de serra -, Inda e país dau Gòlfe que se ronsan dins la carriera bòrnia productivista e seis efècts anti-ecologics per lo vivent.

Es estada entenduda aquela crida a Charm El Cheikh ? Ne’n podèm dobtar. D’aitant mai qu’es afortida aquela messa en garda de l’Ademe e dei scenaris anteriors prepausats per NegaWatt. Mòstran que la retorica macroniana d’un retorn au modèl amish e a la candèla se desavia e que la sobrietat ben pensada en fonccion de l’avançada dei tecnicas (potz e pompatge dirèct de CO2 dins l’atmosfèra son a l’estudi …) es en mesura de destraucar a la neutralitat carbone.

Mai lei tecnicas fan pas tot se la demanda d’energias fossilas contunia en luòga de descréisser, se la refondacion estructurala s’endevèn pas ambe de solucions possiblas coma la renovacion e l’isolacion dei lotjaments, la auça de l’agricultura bio e subretot la produccion d’energias bas carbone.

Lo discors governementau sus la sobrietat fa pas miranda fòra contèxte mondiau. Siam plus dins la logica grisa dau PIB, nimai d’estatisticas chausidas per lei tecnòs de servici, se tracta ara de cambiar de pè. La question dau climat non se pòu comprendre sensa lei condicions collectivas dau viure ensems, l’adaptacion dei politicas a la diversitat dei situacions economicas e socialas, donc sensa prendre a la braceta la question des inegalitats.

L’i siam mai ò avèm passat l’òsca ? Decebablas son lei conclusions de la COP 27. Mai de mila scientifics afortisson que la limitacion dau 1,5° es que ficcion e messòrga. La dependéncia au gas e au petròli, e mai ara au carbon, es pas a mand de calar. Lei bidorsadas, l’egoïsme e l’incompeténcia deis Estats concernits prenon la relèva dei silencis despuei la COP 26.

Leis energias fossilas estan la dròga dura de l’economia mondiala. Lo sosten ai pais dau Sud es a minima, la pression sus la Banca mondiala e lo FMI fa pas pron recèpta a respèct deis objectius climatics.

La solidaritat mondiala ramentada a Charm El-Cheikh es de faire, delà leis promessas dau jorn, fins qu’a la COP 28 que se tendrà a Dubaï. La retropolitica dei còntrapas a fach fogassa, una autra politica deis energias renovelablas, garanta de l’avenidor planetari, es de bastir. 

Gerard TAUTIL

Novembre de 2022